2021 - BIP Starostwa Powiatowego w Nowym Sączu

w sprawie zmiany Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na terenie Powiatu Nowosądeckiego na lata 2021-2023.

Na podstawie art.12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j.t. Dz. U. z 2020 r., poz. 920) oraz art. 180 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2020r., poz. 821) Rada Powiatu Nowosądeckiego uchwala, co następuje:

§ 1. W Powiatowym Programie Rozwoju Pieczy Zastępczej na terenie Powiatu Nowosądeckiego na lata 2021 – 2023 stanowiącym załącznik do Uchwały nr 212/XIX/21 Rady Powiatu Nowosądeckiego z dnia 29 kwietnia 2021r. wprowadza się następujące zmiany:

1. Rozdział IV Programu – Diagnoza Rodzinnej Pieczy Zastępczej w Powiecie Nowosądeckim otrzymuje brzmienie:

IV.    DIAGNOZA RODZINNEJ PIECZY ZASTĘPCZEJ W POWIECIE NOWOSĄDECKIM

1. Rodzinna piecza zastępcza w Powiecie Nowosądeckim w latach 2018-2020.
Dziecko umieszcza się w pieczy zastępczej do czasu zaistnienia warunków umożliwiających jego powrót do rodziny albo umieszczenia w rodzinie przysposabiającej. Piecza zastępcza zapewnia pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe - dążenie do przysposobienia dziecka. W  przypadku braku możliwości przysposobienia dziecka – opiekę i wychowanie w środowisku zastępczym. Piecza zastępcza jest sprawowana w formie: 1/ rodzinnej, 2/ instytucjonalnej. Stosując ustawę, należy mieć na względzie podmiotowość dziecka i rodziny oraz prawo dziecka do: 1/ wychowania w rodzinie, a w razie konieczności wychowywania dziecka poza rodziną – do opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej, jeżeli jest to zgodne z dobrem dziecka, 2/ powrotu do rodziny, 3/ utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów, 4/ stabilnego środowiska wychowawczego, 5/ kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy i wypoczynku, 6/ pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia, 7/ ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie dziecka, 8/ informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą, odpowiednio do jego wieku i stopnia dojrzałości, 9/ ochrony przed poniżającym traktowaniem i  karaniem, 10/ poszanowania tożsamości religijnej i kulturowej, 11/ dostępu do informacji dotyczącej jego pochodzenia. Rodzina zastępcza to oparta na modelu wychowania rodzinnego forma tymczasowej opieki nad dziećmi i młodzieżą pozbawionymi trwale lub czasowo opieki rodziców biologicznych, która w wypełnianiu swoich funkcji kieruje się dobrem przyjętego dziecka i poszanowaniem jego praw. Rodzina zastępcza traktuje dziecko, w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobistej, zapewnia dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych, kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych, rozwój uzdolnień i zainteresowań, zaspakaja jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne. Zapewnia ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka, umożliwia kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej. Rodzina zastępcza oraz prowadzący rodzinny dom dziecka współpracują z ośrodkiem adopcyjnym, koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej i organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej. Dziecko może pozostać w rodzinie zastępczej do osiągnięcia pełnoletności, a w przypadku podjęcia dalszego kształcenia – nie dłużej niż do 25 roku życia, ale równieżw wyniku zmiany sytuacji prawnej (przywrócenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej) może ustać potrzeba sprawowania dalszej pieczy zastępczej. Jeśli rodzice biologiczni nie mogą wypełniać wobec swego dziecka funkcji opiekuńczo - wychowawczych, oznacza to, że zostali trwale lub czasowo pozbawieni władzy rodzicielskiej albo władza ta została im ograniczona lub zawieszona. Najczęściej do rodziny zastępczej trafiają dzieci rodziców o ograniczonej władzy rodzicielskiej. Od 1 stycznia 2012 roku, zgodnie z art. 39 ust.1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej formami rodzinnej pieczy zastępczej są:

1. rodzina zastępcza :spokrewniona, która tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka,·niezawodowa, którą tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka,·zawodowa, w tym pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna,

2. rodzinny dom dziecka,

3. rodziny pomocowe – sprawują opiekę nad dzieckiem w przypadku czasowego niesprawowania opieki nad dzieckiem przez rodzinę zastępczą. W Powiecie Nowosądeckim w latach 2018 – 2020 w ogólnej liczbie rodzin zastępczych ponad połowę stanowiły rodziny spokrewnione tj. rodziny, w których opiekunami dzieci są dziadkowie lub rodzeństwo. Rodziny niezawodowe stanowiły około 44 % ogółu rodzin. Liczba rodzin zawodowych sukcesywnie wzrasta - w 2020 r. wskaźnik liczby rodzin zawodowych, łącznie z rodziną pełniącą funkcję pogotowia rodzinnego wynosi 5,04 %. W porównaniu do 2017 roku wskaźnik rodzin zawodowych wzrósł z 3,2 % do 5,04 % w 2020 r. Obecnie na terenie Powiatu Nowosądeckiego jest 6 rodzin zastępczych zawodowych, w tym 1 pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego. Nie ma na terenie powiatu rodzin zawodowych specjalistycznych. Powodem jest brak kandydatów do tej formy pieczy. W 2018 roku zlikwidowany został Rodzinny Dom Dziecka w Lipnicy Wielkiej. Powodem likwidacji była rezygnacja prowadzącej i przejście na emeryturę. Więcej dzieci – około 50% przebywało w rodzinach niezawodowych. Liczba dzieci umieszczanych w pieczy zastępczej utrzymuje się na takim samym poziomie. Niewielki wzrost nastąpił w 2020 roku. W roku 2018 pod opiekę rodzin zastępczych trafiło 31 dzieci, w 2019r. -27 dzieci, w 2020r. – 33 dzieci.
Tabela 1.Liczba rodzin zastępczych na terenie Powiatu Nowosądeckiego w latach 2018-2020

Tabela 2.Liczba rodzin zastępczych w Powiecie Nowosądeckim w latach 2018-2020 w podziale na poszczególne typy

Tabela 3.Liczba dzieci w rodzinach zastępczych w Powiecie Nowosądeckim w latach 2018-2020

Tabela 4.Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych w latach 2018-2020

   Zarówno w poprzednim stanie prawnym, jak i w obecnym powiat jest zobowiązany do ponoszenia wydatków na pokrycie kosztów pobytu dziecka w rodzinie zastępczej na terenie innego powiatu, w przypadku gdy miejscem zamieszkania przed umieszczeniem dziecka po raz pierwszy w pieczy zastępczej był powiat nowosądecki. Koszty utrzymania dzieci w rodzinach zastępczych na terenie innych powiatów są pokrywane na podstawie porozumień zawartych między powiatami. W latach 2018-2020 w rodzinach zastępczych na terenie innych powiatów przebywało 16 dzieci pochodzących z Powiatu Nowosądeckiego. Liczba zawartych porozumień przedstawiała się następująco: 2018r.- 5 porozumień, w 2019r. - 6 porozumień, w 2020r. – 5 porozumień. W tym samym czasie w rodzinach zastępczych na terenie Powiatu Nowosądeckiego przebywało 17 dzieci, za które ościenne powiaty zwracały koszty. W 2018r. – 8 dzieci, 2019r. -7 dzieci, 2020r. - 2 dzieci.      Z rodzinami zastępczymi prowadzono pracę polegającą na przeprowadzaniu wizytacji w miejscu zamieszkania oraz wizyt monitorujących, mających na celu ustalenie i ocenę sytuacji przyjętego dziecka, sposobu sprawowania opieki, dbałości o zapewnienie dzieciom prawidłowych warunków rozwoju i wychowania, odpowiednich do jego stanu zdrowia. Udzielana była również pomoc w rozwiązywaniu różnorodnych problemów dotyczących powierzonych dzieci, jak i pełnoletnich wychowanków. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nowym Sączu sprawując nadzór nad prawidłowym procesem wychowawczym dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych współpracowało z innymi jednostkami pomocy społecznej, sądami i placówkami oświatowymi. Na podstawie uzyskanych informacji były sporządzane i przesyłane do właściwych sądów oceny sytuacji dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej. Liczby sporządzonych ocen przedstawiają się następująco: w 2018r. - 199 ocen, w 2019r. - 252 oceny, w 2020r. - 263 oceny. Oceniano również rodziny zastępcze w 2018 roku sporządzono 12 ocen, w 2019r. - 21 ocen, w 2020r. - 26 ocen. Nie było ocen negatywnych.     Rodziny zastępcze mają możliwość korzystania z konsultacji psychologicznych oraz porad prawnych, w szczególności w zakresie prawa rodzinnego. Doświadczenie pokazuje, że istnieje potrzeba wspierania działań kierowanych do rodzin zastępczych m in. wsparcia szkoleniowego i doradztwa specjalistycznego.

2. Dane statystyczne dotyczące rodzin zagrożonych koniecznością umieszczenia dzieci w  zastępczych formach opieki na podstawie danych z 16 gmin Powiatu Nowosądeckiego.
Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej praca z rodziną jest zadaniem gminy. Na podstawie danych przekazanych przez ośrodki pomocy społecznej z terenu powiatu uzyskano informację o rodzinach przeżywających trudności w sprawowaniu funkcji opiekuńczo - wychowawczych oraz liczbie dzieci zagrożonych umieszczeniem w systemie pieczy zastępczej. Ustawa o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej kładzie nacisk na wychowanie dzieci w rodzinie biologicznej. Konieczne jest wzmocnienie działań profilaktycznych do pracy z rodziną biologiczną w miejscu zamieszkania w celu bardziej efektywnej pracy mającej na celu powrót dziecka pod opiekę rodziców biologicznych, jak również ograniczenie okresu pobytu dzieci już umieszczonych w systemie pieczy zastępczej.
Tabela 5.Rodziny na terenie powiatu nowosądeckiego objęte wsparciem asystenta rodziny w 2020 roku

Tabela 6.Liczba rodzin dysfunkcyjnych, zagrożonych umieszczeniem małoletnich dzieci w systemie pieczy zastępczej

Analiza danych w tabeli 5 i 6 nie wskazuje zależności pomiędzy liczbą rodzin objętych wsparciem asystenta, a liczbą zatrudnionych asystentów. Dane zawarte w tabeli wskazują na konieczność umieszczenia w pieczy zastępczej większej liczby dzieci niż liczba rodzin zastępczych gotowych na przyjęcie dzieci. Wnioski       W latach 2018-2020 w Powiecie Nowosądeckim wzrosła liczba dzieci umieszczonych w niezawodowych rodzinach zastępczych. Wzrosła liczba rodzin zastępczych zawodowych. Na takim samym poziomie utrzymuje się liczba dzieci umieszczanych w rodzinach spokrewnionych, z niewielkim wzrostem w 2020 r. Liczba dzieci umieszczanych w rodzinach zastępczych od 2018 roku wskazuje na tendencję wzrostową. Z uwagi na to, konieczna jest intensywna promocja rodzicielstwa zastępczego, w celu pozyskania kandydatów na rodziców zastępczych i dalszego poszerzenia bazy rodzin zastępczych, a w szczególności rodzin zawodowych, jak również podnoszenie kwalifikacji rodzin zastępczych i wsparcie poprzez pomoc koordynatora i udział w grupach wsparcia. Jednocześnie konieczna jest ścisła współpraca z podmiotami organizującymi pracę z rodziną biologiczną , szczególnie asystentami rodziny i pracownikami socjalnymi.

2. Rozdział VII Programu – Cele i kierunki działania Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2021 – 2023 otrzymuje brzmienie:

VII. CELE I KIERUNKI DZIAŁANIA POWIATOWEGO PROGRAMU ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ NA LATA 2021-2023. Celem głównym Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2021-2023 jest tworzenie warunków do skutecznego rozwoju systemu pieczy zastępczej w Powiecie Nowosądeckim z ukierunkowaniem na formy rodzinne.  Cele szczegółowe oraz kierunki działań Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2021-2023 przedstawia poniższa tabela.
 

§ 2. W pozostałym zakresie Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na terenie Powiatu Nowosądeckiego na lata 2021-2023 nie ulega zmianie.

§ 3. Przyjmuje się tekst jednolity Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na terenie Powiatu Nowosądeckiego na lata 2021-2023, w brzmieniu jak w załączniku do niniejszej uchwały.

§ 4. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu Nowosądeckiego.

§ 5. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.